Taxıl qıtlığı çörəyin
qiymətini bahalaşdıracaq
Vüqar Bayramov: “Azalma yalnız taxıl istehsalında deyil,
əksər kənd təsərrüfatı məhsullarında da olacaq”
Bu
il Azərbaycanda taxıl istehsalı 15 faiz azalacaq. Bu
barədə kənd təsərrüfatı naziri İsmət Abasov məlumat
verib. Onun sözlərinə görə, bu, ötən il taxıl
sahələrinin azalması və havaların qeyri-sabit
keçməsi ilə əlaqədardır. Azalma daha çox buğda
sahələrində müşahidə olunub.
İ. Abasov bildirib ki, Azərbaycanın Kür və Araz
çaylarında baş vermiş daşqınlar nəticəsində təxminən
60 min hektar əkin və örüş sahəsinə ziyan dəyib:
“Bunun 26 min hektardan çox hissəsini taxıl, 22,8
min hektarını yonca, qalan hissəsini kartof, bostan,
şəkər çuğunduru və digər məhsul sahələri təşkil
edir”.Nazir deyib ki, hazırda dəyən ziyanın məbləği
araşdırılır: “Kompensasiyanın verilməsi hökumət
tərəfindən həyata keçirilir. Bu, fövqəladə hal
olduğundan, kompensasiyaların verilməsi də Fövqəladə
Hallar Nazirliyi tərəfindən həyata keçiriləcək”.
Yeri gəlmişkən İ.Abbasov daşqınlardan istifadə
edərək bazarlarda bəzi bostan və tərəvəz
məhsullarının qiymət artımının yaradılması barədə
deyilənlərlə də razılaşmayıb. Qiymətlərin müəyyən
qədər aşağı düşdüyünü deyən İ. Abasovun sözlərinə
görə, bu gün bostan və tərəvəz məhsullarının satış
qiyməti 2009-cu ildə mövcud olan qiymətlərdən yuxarı
deyil. Hərçənd ki, araşdırmalar bunun əksini
göstərir. Belə ki, ötən illə müqayisədə meyvə,
tərəvəz baha, o cümlədən qıtdır.
İqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov deyir ki,
azalma yalnız taxıl istehsalında deyil, əksər kənd
təsərrüfatı məhsullarında da olacaq: “ Bu həm
subsidiyaların yubanması, strateji məhsulların alışı
ilə baglı ötən il buraxılan səhvlər və elecə də sel
və daşqınlarla baglıdır. Ötən il taxıl alışında müşahidə
edilən problemlər fermerlərdə strateji məhsulların
istehsalına marağı azaltdı. Aqrar məhsul
istehsalındakı azalmlar əslində kənd təsərrüfatı
sektoruna kompleks yanaşmanı tələb edir. Əks halda
ölkənin kənd təsərrufati mehsullarının istehlakında
idxaldan asıllıgın güclənməsi qaçılmaz olacaq. Aqrar
sektorla baglı siyasətin yenidən işlənməsinə
ehtiyac var”.
Onun fikrincə, məhsul istehsalının azalması
bazarlara təsirsiz ötüşməyəcək. 2010-ci ilin yayında
kənd təsərrüfatı məhsulları son 10 ildə ən yüksək
qiymətə satılacaq: “Məhsul qıtlığı artıq bazara
təsir göstərməkdədir . Neftin dunya bazar
qiymətindəki artımlar idxal olunan kənd təsərrüfatı
məhsullarının da qiymətini artiracaq. Qiymət
artımları ilin sonunadək davam edecək. Taxıl
istehsalınən azalmasi payızda çörəyin qiymətinin
qalxmasina gətirib çıxara bilər. Çünki payızadək
ehtiyat taxılın qutarması gözlənilir və bu il taxil
istehsalının azalması bu məhsulların idxalını
artıracaq ki, bu da ölkə daxilində buğdanın
qiymətinin yüksəlməsinə səbəb olacaq. O zaman ya
çörəyin qiymətində artım müşahidə ediləcək, ya da "ənənəvi
metoddan" istifadə ediləcək-çörəyin çəkisi
azaldılacaq”.
Mütəxəssis bir sıra məhsulların, eləcə də ərzağın
qiymətində artımların iyul ayından başlayaraq müşahidə
ediləcəyini deyir: “Bu həm də büdcəyə yenidən
baxılması və əlavə, dəyişikliklərin edilməsi
nəticəsində bir sıra xərc maddələrinin artırılması
ilə bağlı olacaq”.
Cari ildə fermerlərə çatacaq subsidiyaların onlar
tərəfindən vaxtında alınmadığını xatırladan ekspert
yaranmış vəziyyətin əkinlə bağlı müəyyən problemlər
yaratdığını əlavə etdi: “ Belə ki, əkin sahələri və
məhsul istehsalı azaldı. Bu sektorda paytaxt
bazarlarına çıxışla bağlı maneələr qalmaqdadır.
Güman edilir ki, həmin kənd təsərrüfatı sektorunda
inhisarın qalması, bir sıra məhsulları üzrə əkin
sahələrinin azalması, iqlim faktoru kənd təsərrüfarı
məhsullarında bahalaşması ilə nəticələnəcək”.
|