SOCAR
Ermənistana qaz tranzit edən kəməri almaq istəyir
Vüqar Bayramov: “Kəmərin satışında Azərbaycan
şirkətinin iştirakı məqsədəuyğundur”
Gürcüstan höküməti şimal-cənub magistral qaz
kəmərini satışa çıxarıb. Hansıki həmin boru xətti
Gürcüstan ərazisindən keçərək Rusiya və Ermənistanın
qaz xətlərini birləşdirir. Tranzit qaz kəmərinə isə
iki iddiaçı var - Azərbaycan, Rusiya. Erməni
agentlikləri xəbər verir ki, bu obyektin
Azərbaycana istismara verilməsi ölkənin enerji
təhlükəsizliyini ciddi zərbə altına ala bilər.Bunun
üçün də Ermənistan qəti şəkildə xəttin “Qazprom”-a
verilməsinin tərəfdarı qismində çıxış edir.
Bildirək ki, kazırda Ermənistan iki qonşu ölkədən
qaz idxal edir. Rusiyadan keçməklə Gürcüstan və
İrandan. Lakin İran mavi yanacağı Ermənistanın
daxili ehtiyaclarını ödəmək üçün satmır. İran qazı
Ermənistan ərazisində emal edərək, elektrik enerjisi
halında geri qaytarır. O səbəbdən də Ermənistan
kəmərin Azərbaycan şirkətinin idarəçiliyinə
keçəcəyindən narahatdır. Gürcüstan höküməti isə
kəmərin Rusiya hökümətinin alacağından təlaşlıdır.
Rəsmi Tiflis hesab edir ki, Rusiya ona qarşı müəyyən
təzyiq imkanları qazana bilər.Bununla belə
Gürcüstanlı mütəxəsislər özəl şirkətin qaz kəmərini
dövlətdən daha yaxşı idarə edəcəyini düşünürlər. Bu
arada gözləntilərə görə, kəmərin satışı ilə bağlı
tender 2011-ci ilin əvvəllərində keçiriləcək.
İqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov bildirir ki, Dövlət
Neft Şirkətinin törəmə şirkəti olan “Socar Corcia”
2009-cu ilin yekunlarına görə, Gürcüstan büdcəsinə
ən çox vegi ödəyən şirkət olub: ” “Socar Corcia”
Gürcüstanda kifayət qədər böyük fəaliyyət həyata
keçirir. O baxımdan “Socar Corcia” nın qaz
kəmərinin alışında iştirak etməsi istisna edilmir.
Kəmər satışa çıxarılan zaman Azərbaycan şirkətinin
kəməri alması strateji və iqtisadi baxımdan
əhəmiyyətlidir”.
Strateji baxımdan kəmərin satın almasını
məqsədəuyğun sayan V.Bayramov deyir ki, bu Rusiyadan
Ermənistana nəql edilən qaz kəmərinin Azərbaycan
tərəfindən idarə olunmasına gətirib çıxaracaq:
“Güman edilmir ki, bu Rusiyadan qazın nəqlində
problemlər yaşanacaq. Azərbaycan şirkətinin kəməri
alacağı halda Ermənistanın qazsız qalacağı ilə bağlı
açıqlamalar sadəcə kampaniya xarakteri daşıyır.
Azərbaycan və ya hər hansı bir ölkənin şirkəti
kəməri aldıqdan sonra Ermənistana mavi qaz nəqlini
dayandırmayacaq. Çünki, gözləniləndir ki, kəməri
satan zaman mavi qazın Ermənistana nəqlinin
dayandırılmaması Gürcüstan tərəfinin əsas
şərtlərindən biri olsun. Amma bununla belə kəməri
alan şirkət qazın tranzit tariflərini
müəyyənləşdirmək hüququna malik olacaq. Bu
həm də tariflərləri müəyyənləşdirərək Ermənistanda
qazın qiymətinə təsir imkanı qazanmağa şərait
yaradacaq”.
V.Bayramovun sözlərinə görə məsələnin digər iqtisadi
tərəfləri də var. Belə ki, kəmərin rentabelli olması
ehtimalları böyükdür: “Ermənistanın yaxın illərdə
digər qonşu ölkələrdən qaz idxal etmək imkanları
yoxdur. O baxımdan Ermənistan Rusiya qazından
birmənalı şəkildə asılıdır. Rusiya qazının
Erməistana nəql edilməsi yolu isə yalnız
Gürcüstandan keçir. Bunları nəzərə aldıqda kəmərin
rentabelli olması imkanları genişdir. Amma proseslər
Gürcüstan hökumətinin qaz kəmərini hansı qiymətlərlə
satışa çıxaracağından asılıdır”.
Ekspertin fikrincə, Azərbaycan şirkəti kəmərin
alınmasında iştirak etmək niyyətindədirsə, o zaman
satışla bağlı xərc-gəlir təhlilinin aparılmasına
vehtiyac var: “Əgər kəmər kifayət qədər baha qiymətə
tenderə çıxarılacaqsa o zaman bu iqtisadi baxımdan
rentabelli olmayacaq. Kəmərin alınmasının qitisadi
əhəmiyyəti qalmayacaq”.
İqtisadçı deyir ki, bütün hallarda kəmərin satışında
Azərbaycan şirkətinin iştirakını məqsədəuyğundur:
“Bu indiki mərhələdə Azərbaycan şirkətinin iqtisadi
maraqlarına uyğundur. Tenderdə bir sıra şirkətlərin
iştirakı gözlənilir. “Qazprom” da kəmərin
alınmasında iştirak niyyətini açıqlayıb”.
|